TEKNOLOJİ YOL HARİTASI KAVRAMI

Sektörlerin hızlı bir şekilde gelişimini,teknolojinin takip edilemez düzeydeki hızını bugün hepimiz görebilmekteyiz. Teknolojinin hızlı bir şekilde gelişiyor olması, firmaların ve dahil oldukları sektörlerin ilerlediği sonucunu doğurur. Bu durum ise pazarda çok sayıda oyuncu olmasına ve büyük rekabet ortamı oluşmasına neden olmuştur. Kuşkusuz şirketlerin bu pazarda diğerlerinin önüne geçebilmesi için, başarılı olabilmeleri için en çok önem verdikleri konunun Teknoloji olduğunu söyleyebiliriz.

Teknoloji; üretimde kullanılan mal ve yapılan hizmetlerin gelişmesine ve gerçekleştirilmesine katkı sağlayacak yöntemleri, becerileri ve tüm teknikleri kapsayan bir bilimsel araştırma olarak bilinir.

Böylelikle, Şirketlerin  üretimi gerçekleştirme veya hizmeti sağlama noktasında katkıda bulunan Teknolojinin firmalar için önemli bir nokta olduğu söylemek mümkün.

Bu bağlamda, şirketler teknoloji yönetimi, yatırım yapılacak teknoloji kararlarının doğru verilmesi ve geleceğin teknolojik eğilimleri gibi konularda onlara yol gösterecek bir kavramı kullanmaktadırlar. Teknoloji Yol Haritası (TYH) olan bu kavram Motorola firması tarafından 1980'lerin başında ve on yıllık bir perspektifte araba radyoları alanında gerçekleştirilmiştir.

Teknoloji Yol Haritası kavramı, geleceği öngörerek ve organizasyonun mevcut teknoloji seviyesi ile ulaşmak istediği ileri teknoloji seviyesi arasındaki farkı tanımlayarak, hangi teknolojilerin nasıl ve ne zaman geliştirilmesi gerektiği konusunda net planlar ortaya koymaktadır.

TEKNOLOJİ YOL HARİTASI YÖNTEM

Teknoloji yol haritası oluşturulurken izlenen süreç; hedeflenen amaçlar incelenen konu ve kapsam çeşitliliğine bağlı olarak farkındalık göstermektedir.

Garcia ve Bray (1997) TYH kavramını “Rekabetçi ortamında firmaların ve sanayicilerin teknoloji kazanımı ve yeni teknolojiler geliştirme amacıyla TYH’yi teknoloji yönetimi ve planlamasında kullanılabilecek bir yöntem.” olarak ifade etmektedirler.

Garcia ve Bray, TYH oluşturulurken kullandıkları yöntem üç aşamadan oluşmaya göre planlama yapmaktadırlar,

• Başlangıçta yapılacak faaliyetler,

• TYH nin geliştirilmesi,

• TYH oluşturulması

Teknoloji yol haritası çalışması Şekil 1’de görüldüğü üzere; teknoloji yol haritası öncesi, TYH geliştirilmesi ve TYH oluşturulması olmak üzere 3 aşamada gerçekleştirilmektedir.  

Şekil 1. Teknoloji Yol Haritası Aşamaları

Teknoloji Yol Haritası Öncesi Aşaması  

Vizyon: Firmanın oluşturulması istenen plan dahilinde geçerli olabilecek Vizyonun net bir şekilde ifade edilmesi gerekmektedir. Örneğin, “Firmanın sektöründe hizmet verdiği faaliyetler açısından lider firma konumuna gelmesini sağlamak ve belirlenen hedefler doğrultusunda 10 yıllık Teknoloji Yol Haritası oluşturmak.” şeklinde belirlenebilir.

Kapsam: Yapılacak çalışmanın hangi alanda hangi teknolojiler için planlandığı ve ne kadar sürede hangi yıllar arasını kapsadığı ile ilgili konulara yer verilen bölümdür. Örneğin, “2020-2030 yılları süreyi kapsayacak bir 10 yıllık 3D Printer teknolojisine ait yol haritası oluşturulması” şeklinde belirlenebilir.

Paydaşlar: TYH oluşturulurken bu çalışmada destek olabilecek, bu planlamanın yapılmasında ve uygulanmasında hizmet verebilecek paydaşlar belirlenmelidir. Örneğin, “Teknoloji kullanıcıları, mali ve finans yetkilileri, firma yetkilileri ve akademisyenler” şeklinde belirlenebilir.

Teknoloji Yol Haritası Geliştirilmesi Aşaması  

Bu aşamada SWOT analizi yöntemler kullanarak kapasite ve mevcut durum analizleri yapılmaktadır. Ayrıca Yol Haritasında kullanılacak teknoloji ve hedefler ortaya konulacaktır.

Kapasite ve Mevcut Durum:  Literatürde analiz için anket uygulamaları itici ve engelleyici unsurlardan oluşan performans analizi ve SWOT analizi gibi yöntemlerin kullanılması ve kapasite, mevcut durum analizlerinin yapıldığı aşamadır.

Teknoloji ve Hedef Analizi: İlk olarak bu bölümde yol haritası oluşturulacak teknolojilerin belirlenmesi gerekmektedir. Müşteri eğilimleri, pazar araştırması, patent analizi ve uzman görüşleri yardımlarıyla teknolojiler ve alt kırılımları belirlenmelidir. Daha sonra belirlenmiş olan teknolojilere ait tüm özellikler dikkate alınarak hedeflerin belirlenmesi gerekmektedir.

Teknoloji Yol Haritası Oluşturulması

Bu aşamada belirlenmiş olan teknoloji veya teknolojilerin karar verme yöntemleri (AHP,Vikor vb.) kullanılarak ağırlıklarının belirlenmesi ve sıralandırılması yapılır. Seçilen bu teknolojiler için uzman görüşleri alınarak süreleri belirlenerek zaman çizelgeleri tespit edilir. Son olarak da firmanın şimdiki halinden vizyona ulaşması teknolojilerin zaman boyutunda gösterecek bir grafik oluşturarak Teknoloji Yol Haritası tamamlanmaktadır.

Şekil 2. Teknoloji Yol Haritası Taslağı

Şekil 3. Mobil Bankacılık için Teknoloji Yol Haritası 

Teknoloji Yol Haritası Faydaları

• Yeni teknolojinin işletmeye entegrasyonunu kolaylaştırmak

• Firmalara stratejisi ve planlama süreçleri için destek olmak

• Teknoloji gelişimini her düzeyde planlamaya ve koordine etmeye yardımcı olacak bir çerçeve sunmak

• Teknolojiden yararlanmak için yeni iş fırsatlarını belirlemek

• İşletmenin teknolojik yönü hakkında üst düzey bilgi sağlamak

• Uzmanların hedef alanlardaki teknoloji gelişmelerini tahmin etmelerine yardımcı olacak bir mekanizma sağlamak

Teknoloji yol haritalarının ortak özellikleri:

• Geleceğe yönelik vizyon veya hedeflerin tanımlanması,

• İncelenen teknoloji alanın mevcut durumunu veya 

kapasitesini ortaya koymaya yönelik yöntem veya tekniklerin uygulanması.

• İlgili teknoloji alanını gelecekte etkileyebileceği düşünülen hususların incelenmesi veya çevre analizi yapılması.

• Mevcut durumla gelecek arasında teknoloji alanı esas alınarak gelişimin tanımlanması ve bunların ilişkilendirilmesinin yapılması.

• Teknoloji yol haritası oluşturma sürecinde görüşüne başvurulan paydaşların üniversite, özel sektör, kamu kurumu ve kuruluşları gibi çeşitli sektörlerden olması.

• Teknoloji yol haritasının zaman tabanlı bir yapıya sahip olması,

• Özellikle stratejik seviyede bir inisiyatifle oluşturulan teknoloji yol haritalarında çalıştay, sempozyum ve panel gibi tekniklerin uygulanması,

olarak sayılabilir.

Teknoloji yol haritalarının farklılaştıkları hususlar;

• İncelenen teknoloji alanı,

• Teknoloji yol haritasının oluşturulması amacı,

• Ulusal, sektörel, organizasyonel veya firma gibi değişik yol haritası seviyeleri.

• THY oluşturma sürecinde kullanılan aşamalar, bu aşamaların sıralanması ve aşamalar arasındaki ilişkilendirme,

• Aşamalarının uygulanmasında ve çıktıların elde edilmesinde kullanılan yöntem, teknik ve araçlar,

• Teknoloji Yol haritalarının uygulanması sonucunda elde edilecek hasılaların izlemesine yönelik prosedürler, olarak sayılabilir.

KAYNAKLAR

PHAAL R.. Farrukh C.. Probert D.. Roadmapping for strategy and innovation: Aligning technology and markets in a dynamic world. Great Britain, 2011

LEE. S.. Kang, S.. Park. Y. "Technology roadmapping for R&I) planning: The case of the Korean parts and materials industry", Technovation. 27. 2007. 433-445.

GARCIA. M.L. ve Bray. O.H. "Fundamentals of technology roadmapping". Report SA]M)97-0665. Sandia National Laboratories. 1997.